De strijd tussen Franse en Nederlandse belangen in de top van Air France-KLM kan grote gevolgen hebben voor Schiphol. Want het lot van de luchthaven is nauw verbonden met dat van KLM.

Het belang van Schiphol voor de Nederlandse economie is onmiskenbaar. Door goede verbindingen met de belangrijkste economische centra ter wereld is Nederland een aantrekkelijk land voor multinationals. Daarom is de politiek in Den Haag bezorgd over de positie van de grootste luchthaven van ons land. Die staat namelijk onder druk door een aantal ontwikkelingen.

Allereerst is de concurrentie uit Turkije en de Golfstaten toegenomen de afgelopen jaren. Dubai is in opkomst, maar met name Istanbul Atatürk Airport is de laatste jaren enorm gegroeid als hub, een knooppunt waar je overstapt op andere vluchten. Dat is precies de functie die Schiphol zichzelf heeft aangemeten.

De gunstige ligging van Istanbul, op het snijvlak van drie continenten, speelt een rol bij de groei die het vliegveld doormaakt. Europa, Afrika en Azië zijn goed bereikbaar. Turkije bouwt bovendien een nieuw megavliegveld dat nog meer verkeer van Schiphol af kan snoepen.

Lot van KLM

Daarnaast is het lot van Schiphol nauw verbonden met dat van KLM, de nationale luchtvaarttrots die financiële en organisatorische voordelen geniet op het vliegveld ten opzichte van andere maatschappijen. Het idee achter de bevoorrechte positie is dat Schiphol zo goed verbonden blijft met de rest van de wereld; met KLM kun je alle kanten op.

Maar net als Schiphol heeft ook KLM steeds meer last van concurrentie uit Turkije en de Golfstaten, van maatschappijen als Turkish Airlines, Emirates, Etihad en Qatar Airways. Van de laatste drie wordt vermoed dat ze tientallen miljarden aan staatssteun hebben gekregen, waardoor ze op een oneerlijke manier concurreren met Europese luchthavens. Het kabinet wil daarom voorlopig geen nieuwe landingsrechten toekennen aan maatschappijen uit de Perzische Golf.

Bonje met Air France

Er is nog een bedreiging voor Schiphol: de interne strijd bij Air France-KLM tussen het Nederlandse en Franse kamp. Sinds het samengaan van de twee vliegmaatschappijen bestaat de angst dat de Fransen vluchten willen verplaatsen naar de Parijse luchthaven Charles de Gaulle. Zeker als de inkomsten onder druk komen te staan zou KLM wel eens het onderspit kunnen delven, omdat het een veel kleinere thuismarkt heeft dan Air France.

De Nederlandse overheid bedong daarom bij de fusie in 2003 een pakket garanties die bedoeld waren om de positie van KLM – en dus Schiphol – veilig te stellen. Volgens dagblad Le Figaro is aankomend topman Jean-Marc Janaillac van Air France-KLM echter bereid de afspraken nog eens langs de meetlat te leggen. Dit om stakende piloten tevreden te stellen.

Staking piloten

De pilotenvakbonden bij Air France hebben opgeroepen tot een staking van 11 tot en met 14 juni, net als het EK voetbal in Frankrijk op stoom komt. De piloten zijn boos over nieuwe kostenbesparingen die het bedrijf wil doorvoeren en een krimp van het vluchtaanbod.

Het is Air France donderdag niet gelukt om overeenstemming te bereiken met de piloten. Topman Frédéric Gagey verwacht dat zaterdag 20 à 30 procent van de vluchten van Air France moet worden geannuleerd.

KLM groeit, Air France niet

De Franse piloten zijn ook ontevreden over de onevenwichtige ontwikkelingen bij Air France en zustermaatschappij KLM. In tegenstelling tot Air France heeft KLM vorig jaar het personeel weten te overtuigen dat er een schepje bovenop moet om de concurrentie bij te kunnen benen.

Dat biedt voorlopig ruimte voor groei omdat meer vluchten kunnen worden aangeboden met net zoveel personeel. KLM vervoerde in mei opnieuw meer passagiers, terwijl bij Air France sprake was van een daling.

Bij Air France zijn zulke productiviteitsafspraken niet gemaakt. Het vluchtaanbod is daardoor al maanden gestagneerd of zelfs gekrompen. De Franse vliegers vinden dat de uitbreiding van het stoelaanbod bij KLM minstens voor een deel toekomt aan hun bedrijf. Ze willen dat een deel van de groei in capaciteit wordt overgeheveld van KLM naar Air France.

Honderden miljoenen schade

Bronnen rond KLM bevestigen tegenover persbureau ANP dat de directie in Parijs er inmiddels naar neigt de piloten hun zin te geven. Daarbij hebben de bestuurders de staking van 2014 in hun achterhoofd, die het luchtvaartconcern zo’n half miljard euro kostte.

Mocht de directie toegeven aan de Franse piloten, dan gaat dat ten koste van de groei van KLM. En dat heeft weer gevolgen voor Schiphol.

Ondertussen spreken Kamerleden hun zorgen uit over de situatie bij Air France-KLM. Pieter Omtzigt van het CDA spreekt van een "zeer ernstige situatie". Volgens Jacques Monasch (PvdA) "kan het niet zo zijn dat KLM wel bezuinigt en de Fransen er zo mee wegkomen". Coalitiegenoot VVD vindt bij monde van Ton Elias dat "het kabinet op de achtergrond moet gaan terugduwen in Parijs".

Bron: Z24/ANP

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl